Het blootleggen van je blinde vlek

Stilte in weerstand

Dit jaar heb ik voor het eerst een echte Stilte Retraite van Irene Sportel gevolgd. Een weekend met een groep mensen op een fantastische plek in Friesland in stilte. Nou, ik heb het geweten. Ik vind echt stil zijn met z’n allen heel confronterend. Vooral tijdens de sociale aangelegenheden, zoals tijdens het eten. Er gebeurde van alles in mijn lichaam, en voelde vooral weerstand. Waarom weerstand tegen stil zijn? Mijn inzicht kwam natuurlijk pas later… ik vond het moeilijk om echt contact te maken mijn innerlijke ik, ofwel mijn bron. Want wat ik deed was circuleren in mijn Downloadproces, zoals Otto Scharmer mooi verwoord:

Listening 1: Downloading

“Yeah, I know that already.” I call this type of listening downloading—listening by reconfirming habitual judg- ments. When everything you hear confirms what you already know, you are listening by downloading.

Ik wist het namelijk allemaal al, want ik had net een jaar coaching achter de rug…Doordat ik in de weerstand bleef hangen, lukte het mij niet om naar beneden te zakken (in de U) en echt te voelen wat er daadwerkelijk was. En natuurlijk zat ik in enorme ontkenning van alles wat daar gebeurde. Het gaat om het blootleggen van je blinde vlek, door zelf meer bewust te zijn van wat je voelt en wat er in je omgaat. Met deze eigen ervaring, ben ik gaan experimenteren in mijn werk en in mijn leven. Meer weten hierover, mooi uitgelegd door Otto zelf: Uncovering the Blind Spot.

Friesland in stilte

Theory U een kunstenaarsmindset?

Ik zet vaak de Theory U in als werkvorm, maar ik leef nog te weinig vanuit deze zogenaamde ‘mindset’. Laatst werd ik geïnspireerd door een lezing op het Geert Groote College (van mijn jongste dochter) van Merlijn Twaalfhoven. Wat we kunnen doen om een betere en mooiere wereld te creëren is door onze verbeeldingskracht in te zetten en een kunstenaarsmindset te introduceren . Volgens hem bestaat een kunstenaarsmindset uit het volgende:

  1. ANDERS KIJKEN: MET EEN OPEN BLIK HET GESPREK IN, 
    WEES SCHERP. 
  2. MOGEN VOELEN: GEVOELENS UITEN EN DELEN
  3. HELDER DENKEN: STEL VRAGEN AAN DE ANDEREN – 
    ZET JE VERBEELDINGSKRACHT EN FANTASIE OPEN
  4. SPEL & EXPERIMENT: DINGEN UITPROBEREN EN MAKEN
  5. SAMEN ERVARINGEN DELEN

Dit vond ik zo inspirerend dat ik zijn kunstenaarsmindset heb verbonden aan de Theory U en Design Thinking. Tjee, hoe ziet dat eruit?

Mijn experiment in Amstelveen

Ik heb een zogenaamd testcase (prototype) ontworpen, een format om de dialoog met elkaar aan te gaan, maar op een ontwerpende manier en de kunstenaarsmindset en Theory U geïntegreerd .

Deze testcase heb ik uitgevoerd tijdens een bijeenkomst voor de Gemeente Amstelveen met bewoners, gemeente collega’s, professionals en de wijkcoach. Het doel van deze bijeenkomst was om te verbinden met elkaar, van elkaar te leren en de dialoog aan te gaan over de wijk, wat er speelt en wat er nodig is.

De groepen waren zoveel mogelijk divers ingedeeld. Eén iemand kreeg de rol als time-keeper, een ander kreeg de rol om netjes te schrijven 🙂 Ik had een hand-out gemaakt met zogenaamde gespreksregels (kunstenaarsmindset). Het belang aangegeven om een open blik te hebben tijdens het gesprek, zonder vooroordeel of aannames. Voor elke ronde dialoog (15-20 min), heb ik een korte instructie gegeven.

1e ronde gesprek ging over ZIEN en VOELEN. Vragen waren o.a. Als je kijkt naar je eigen straat of buurt, wat zie je dan? Welke ontwikkelingen spelen er? Wat valt je op? Wat voel je? Dus welke sfeer voel je in je buurt of straat? Voel je je thuis? 

2e ronde gesprek mochten ze gaan DROMEN. Dit was een mooi, energiek dialoog. Met de volgende vraag: Stel je hebt alle tijd van de wereld en je krijgt een pot geld van de wijkcoach. Hoe ziet jouw ideale straat of buurt eruit? Wat ga jij dan doen om een nog mooiere buurt te creëren? Ze mochten zoveel mogelijk ideeën opschrijven.

3e ronde gesprek gingen ze vooral MAKEN. Met de opdracht: Kijk naar de ideeën. Welk idee is haalbaar en realistisch om uit te voeren? Wat is dan nodig? Of wat heb je te bieden? Hoe ziet dat eruit? De groepen hebben allen een mooi idee uitgewerkt tot een concreet ontwerp.

Dit resulteerde in mooie ideeën, maar was mijn experiment geslaagd? Ja en Nee. Ja, omdat na de eerste ronde de meeste mensen wel hun fantasie en verbeeldingskracht konden inzetten (een paar niet.. ). Ja, omdat er energie was in de groepen en dat sommige bewoners zo enthousiast waren geworden dat ze verder wilden met het idee. Ja, omdat het een makkelijk en toegankelijke manier is om met elkaar de dialoog aan te gaan. Ja, omdat er super mooie ideeën uit zijn gekomen waar ze verder mee kunnen. Nee, nog een aantal mensen zaten vast in hun downloadproces en bleven ‘mopperen’ of bleven zich vast houden aan hun eigen belang of mening en stonden daardoor niet open voor anderen. Les voor de volgende keer iemand aanwijzen als Kunstenaar die de mindset in de gaten houdt 🙂

met dank aan de bewoners van Amstelveen!

De kunst van het geluk

Geluk is zo’n mooi woord, maar ook een ongrijpbaar iets. In afgelopen jaren ben ik op zoek gegaan naar de zin van het leven, ofwel geluk. Ik heb o.a. een coachtraject gevolgd bij Hans Kloosterman. Een mooi, confronterend en waardevol proces. Ik heb zoveel geleerd over mijzelf: ik heb leren mediteren, ik heb geleerd hoe mijn lichaam functioneert als ik stress heb (en hoe ik dat kan reguleren), hoe mijn emoties en gedachten werken, hoe ik mijn familie en vrienden zie en hoe ik mijzelf met hen kan verbinden. Ik heb vooral veel geoefend met ‘wat voel ik en wat wil ik’. Wat de Dalai Lama zo mooi in zijn boek zegt: “ik ben ervan overtuigd dat je geluk kunt bereiken door de geest te oefenen’. Of ik de zin van het leven heb gevonden? Nou voor een deel natuurlijk wel, bij mijzelf! 🙂

Kunstleer

Ik ga regelmatig naar musea toe. De laatste keer dat ik met Japke Keesmaat met een groep door de Hermitage liep met Art Based Learning, zei ik tegen haar: “hier ligt mijn geluk!” ik wil dit wel elke week doen! De methodiek Art Based Learning blijft een indrukwekkende methodiek om van en met kunst te leren. Ik wilde heel graag de inzichten die door de deelnemers werden opgedaan tijdens de methodiek verbinden met de wijsheid van de Dalai Lama. Het heeft even geduurd, maar hier is ie dan 🙂 …

Deze foto heeft Japke van mij gemaakt in het Stedelijk Museum (2022)

Dalai Lama – Art Based Learning

De kunst van het geluk, van de Dalai Lama gaf mij vooral woorden die ik nog niet had gevonden. De boeken van de Dalai Lama zijn sowieso heel bijzonder om te lezen. ‘Het boek van vreugde,’ van de Dalai Lama en Desmond Tutu is ook echt een aanrader. Ik vond vooral de vriendschap zo mooi en intens tussen deze mannen.

Ruimte scheppen voor jezelf

Eén van inzichten was dat de zin van het leven een zinvol leven is. En wat is dat dan precies? Ik geloof zelf dat de werkelijke zin van ons leven het zoeken naar geluk is. Er zijn verschillende bronnen van geluk. Volgens de Dalai Lama zijn er vele niveaus. Zo wordt er in het Boeddhisme gerefereerd aan de vier elementen van voldoening of geluk: rijkdom, spiritualiteit, wereldse voldoening en verlichting. Het inzicht dat naar boven kwam middels de methodiek Art Based Learning ging over een zinvol leven, waarin je ruimte schept voor jezelf, door contact te maken met jezelf om uiteindelijk verdieping te vinden. De Dalai Lama vertelt in zijn boek dat je eerst gaat vaststellen welke factoren leiden tot geluk en welke factoren tot lijden. Als je dit hebt gedaan, begin je de factoren die leiden tot geluk te cultiveren. Dus het leven van een zinvol leven is door tijd en ruimte voor jezelf te creëren. Het is aan jou natuurlijk hoe je dat doet. Als je dat hebt gedaan, dan gaat het innerlijke verdiepingsproces eigenlijk al vanzelf omdat je dan de ruimte voelt om dat te doen. En dat voelt meestal heel goed!

Keuzes maken in je leven

Een ander mooi vraagstuk ging over keuzes maken rondom werk. Ofwel bijven of weggaan. Dat je de vrijheid hebt in je leven om keuzes te maken. Maar keuzes maken in je leven is super lastig. Hoe kunnen we nu innerlijk tevreden worden? Volgens de Dalai Lama zijn er twee manieren. De ene manier is alles verwerven wat we graag willen en waarnaar we verlangen: het geld, de leuke baan, het mooie huis, de perfecte partner; en het perfecte lichaam. De Lalai Lama heeft reeds gewezen op het nadeel van deze aanpak; als we onze wensen en verlangens niet in toom houden, komen we vroeg of laat iets tegen wat we willen hebben, maar niet kunnen krijgen. De tweede, en meer betrouwbare manier is niet het hebben van wat we willen (bijvoorbeeld een andere baan), maar het willen en waarderen van wat we hebben. Volgens mij bestaat er een betere aanpak: stel jezelf bij elke beslissing of keuze die voor je ligt de vraag: ‘Word ik er gelukkig van?’. Deze eenvoudige vraag kan een krachtig instrument zijn. Die vraag kan je helpen bij het in goede banen leiden van alle gebieden van je leven. Het werpt nieuw licht op dingen. Het helpt ook met het aangeven van grenzen in je leven (of werk), wat je leuk en niet leuk vindt. De Dalai Lama zegt mooi: Als we onze dagelijkse beslissingen en keuzes benaderen met deze vraag in gedachten, verleggen we de aandacht van datgene wat we onszelf ontzeggen naar datgene wat we zoeken: het ultieme geluk! Deze vorm van geluk is stabiel en duurzaam.

Het ongewisse geeft energie

Een ander interessant inzicht was dat het ongewisse energie geeft. Dit ging over de veranderingen die gaande zijn in ons persoonlijk leven. In het boek wordt beschreven dat of je nu leeft vanuit het boeddhistische of westerse perspectief, het is en blijft immers een feit dat Leven gelijk staat aan Verandering! Als we dit feit weigeren te accepteren en ons verzetten tegen de natuurlijke (normale) veranderingen van het leven, zullen we ons eigen lijden laten voortduren. We veroorzaken zo vaak ons eigen leed. Zo vond ik dit inzicht heel bijzonder, omdat het ongewisse dat je in het persoonlijk leven tegenkomt, ook kan zorgen dat je creatiever wordt, of dat je meer vanuit je eigen improvisatie dingen aanpakt of benadert. En dat zorgt weer dat je het ultieme gevoel van geluk voelt!

Nog veel dank voor jullie inspiratie! En als je een tip hebt voor nog een mooi, bijzonder boek, laat het mij weten via Reacties. liefs Katja

Wat heb jij NU nodig? #inlockdown

Mijn Brainstorm

Wat hebben we toch een gek jaar achter de rug. En nog steeds zitten we in een vreemde covid-bubbel. Ik vergeet soms dat we al in 2021 zitten. Het jaar 2020 lijkt net onzichtbaar, of het niet geweest is…

Ik spreek in mijn dagelijkse werk veel collega’s, docenten en jonge mensen. Het viel mij op dat mensen zoekende zijn, in balans tussen saaiheid en energie opdoen. Ook ervaar ik dat mijn tienerdochters dat ze in sociaal opzicht achter lopen. Mijn dochter van 14 zit hele uren achter haar laptop, in haar kamer. Ze spreekt soms af met een vriendin, maar heeft geen echte sociale contacten, geen ‘FRIS’ feestjes, of hang-outs. Mijn jongste dochter zie ik vaak met haar ziel onder haar arm lopen, van verveling zit ze alleen maar te gamen.

Behoeften onderzoekje

Ik had heel erg de behoefte om ’s te onderzoeken wat men nu nodig heeft, in deze tijd. Ik ben gestart met een eigen brainstorm, maar dat is best lastig in je eentje. Dus vroeg ik aan mijn 14-jarige dochter waar zij nu behoefte aan had. Zij gaf het mooiste antwoord: een zwembad, en een feestje! 🙃 En drank….dat laatste hoorde ik dus niet. ha ha.

Ik heb op LinkedIn de oproep gedaan om mee te doen met mijn brainstorm, nou en dat liep storm! Ik had er zoveel plezier in 🙂 Het bericht werd meer dan 4000 keer bekeken en 28 mensen deden mee met de brainstorm. Wat een dankbaarheid voelde ik. En wat een mooie antwoorden: https://www.linkedin.com/posts/katjaspasman_delenislief-durftevragen-brainstorm-activity-6767738527573786624-SDVv

Mijn uitwerking ‘Lentekriebelz’

Ik heb de antwoorden in kaart gebracht en ik kwam tot de volgende behoeften: #1Verbinden met anderen, door spontane ontmoetingen, echt contact en goede gesprekken. #2Perspectief, uitzicht hebben op bv een doel, stip, etc. #3Beweging & Energie, door bv een vervolgstap te nemen. En we willen graag #4Onbezorgdheid, spontaan en onverwachte wendingen. 

Lentekriebelz

Deze sessie gaf mij enorme inspiratie en energie. Ik kwam met het idee om een workshop te ontwerpen waar alle de 4 de behoeften in zitten. Nou, en die is zo tof geworden! DUSSSE, als je jezelf wilt verbinden, perspectief wilt hebben op iets moois, beweging voelen of onbezorgd de dag wil door komen? Neem een kijkje op en DOE MEE!: https://parks-amsterdam.nl/events/lentekriebelz/

Katja

Sensing into the Future #veerkracht #mijnwerk

RESET

Het lijkt mij zo fijn, om soms even de RESET knop in te drukken, dat alles weer goed en fijn voelt. Even geen corona gedoe meer om mij heen. De impact van deze pandemie is zo groot in de wereld. Farid Tabarki zei in een We Make the City – reset uitzending: “Embrace the age of constant change and develop much-needed resilience“. Nou, doe dat maar even… dat is best moeilijk namelijk. Het omarmen van constante verandering vraagt best veel van de mens. Hij had het over learn – unlearn – relearn, ofwel je constant aanpassen aan de veranderingen die er spelen.

In het artikel Leven onder Druk (4/2020) van Christianne Leenhouts zegt zij: ‘Deze periode doet een enorm beroep op onze veerkracht, zeker met alle verlengingen van de coronamaatregelen en het niet weten wanneer de “intelligente lockdown” eindigt. Telkens is er weer een nieuwe werkelijkheid: de kinderen die drie weken thuis hun schoolwerk moeten maken, dat jezelf minstens een maand vanuit huis moet werken. Het helpt niet als je jezelf de put inpraat. Dus stop met gedachten die je verder van huis brengen, zoals: “Als er geen corona was, kon ik mijn vrienden ontmoeten.”’

Veerkracht = betekent letterlijk terugveren. Vanuit verandering je eigen veerkracht kennen en je mindset veranderen.

Ik heb best een portie veerkracht, maar soms lukt het mijzelf niet om terug te veren, dan blijf ik somber, verdrietig en heb ik weinig energie. In deze onzekere tijd waarin we leven, is het belangrijk om te kunnen uitgaan van jezelf. Want als je dicht bij jezelf blijft, dan word je niet alle kanten opgestuurd in je denken en handelen. Het gaat erom dat je stilstaat bij wat je tegen staat.

ART BASED LEARNING

LUISTEREN

En om stil te staan bij mijzelf, ben ik weer begonnen met Mindfulness. Ik lees het boek Mindfulness van Edel Maex. Een makkelijk boek om te lezen. Voor mij is het een opfrisser. Ik heb ooit een Mindfulness training gedaan in een ver verleden. Het is mediteren, ofwel aandachtig en zonder oordeel aanwezig zijn bij wat zich hier en nu aandient. Luisteren is niet anders dan mediteren. Het gaat om stoppen, kijken en handelen. Het gaat om sensing (Theory U, O. Scharmer), met aandacht luisteren en aanvoelen, zonder te oordelen of te interpreteren. Als je jezelf verliest in je eigen gedachtengang, of automatische reactie, dan is er geen open aandacht. Het gaat ook om open aandacht hebben voor je eigen gevoelens en reacties. En als het je dan lukt om de verandering (of hetgeen wat je tegenstaat) te omarmen of los te laten, dan ervaar je dat je bent verbonden met een soort groter geheel; aanwezig een voelbaar.

Een mooie oefening die ik vaak tussendoor doe:

  • Ga ergens rustig zitten, voel hoe je zit (hoe voelt bv de stoel aan?)
  • Voel je omgeving, wat hoor je? wat ruik je?
  • Doe je ogen dicht en adem 4 tellen in via je neus en adem 8 tellen uit via je mond.
  • Doe dit ongeveer een minuut (mag ook langer, maar dan niet zo intensief)
  • Voel je ademhaling in je buik.
  • Schenk geen aandacht aan je gedachten, laat ze voorbij gaan.
  • Smile 🙂 en denk dan aan iets moois, liefs, etc.
  • Doe je ogen weer open en voel na. Wat komt erin je op? Heeft iets je geraakt? Wat voel je?
  • Dit kan je opschrijven of tekenen.

DE TOEKOMST

Vooral in deze tijd is het fijn om bezig te zijn met de toekomst, om kansen op te pakken, betekenisvol te zijn, dingen uit te proberen, te leren, plezier te hebben, etc. Maar wat kunnen we leren van de toekomst? Ik geloof heel erg dat je middels de Theory U bewust bent van jezelf, maar ook het nog niet zichtbare al aanwezige: het toekomstige. Het verleden kennen we. De toekomstmogelijkheid kan je soms voelen. Deze onzichtbare maar aanwezige potentie noemt Otto Scharmer de ‘highest future possibility’. Deze toekomst is er altijd, maar kan enkel vorm krijgen als je jezelf daarvoor openstelt. Dat kan je dus doen door bijvoorbeeld te mediteren (of luisteren). En door vooral ruimte te geven aan je eigen gevoelens en emoties. Je voelt als het ware een soort energie vrijkomen, je ziet mogelijkheden (haakjes) en kansen. Of je krijgt de lef om ’s je stoute schoenen aan te trekken om zo’n kans te pakken.

Het is mijn ervaring dat het echt de moeite waard is om te werken aan het openen van je aandacht, voor anderen en voor de mogelijkheden die zich aandienen. Zo heb ik ook geleerd wat mijn valkuilen zijn, bv pessimistisch zijn (somber, negatief) en weer uit zo’n kuil te kruipen. Volgens mij heet dat veerkracht 🙂 Nu ben ik al een tijdje bezig met wat ik nu eigenlijk wil in mijn werk, een zoektocht naar iets waar ik blij van word. Farid Tabarki gaf in zijn lezing aan dat co design en co labs centraal staan in deze tijdgeest, meer samen en relaties opbouwen (netwerken). Mijn ‘highest future possibility’ is die relaties opbouwen, mijn netwerk verkennen en verder uitbreiden.

Wil jij een experiment starten in deze tijd en leren van de toekomst? Dan geef ik je de volgende uitdaging mee:

Als je je eigen werk mocht bedenken of creëren, wat zou dat dan zijn? Hoe ziet dat eruit? Wat doe je dan? Welke kwaliteiten zet je dan in? Met wie en op welk plek?

Veel plezier!

Katja

Radicaal Anders Leven #corona

Dat is wat er is gebeurd. Mijn leven is nu radicaal anders! Een leven vóór de Corona, een leven nu in de Corona, en strakjes.. een leven na de Corona? I hope?!

Mijn dochter van 13 heeft vanuit school de opdracht gekregen om een dagboek bij te houden en te schrijven over haar leven thuis en haar online wereldje. Hoe mooi is dat. Zij is daadwerkelijk geschiedenis aan het schrijven. Nu na een maand ‘thuis zitten’ is het mijn beurt om te schrijven over mijn leven in Corona-tijd. In mijn blogs gebruik ik veel lessen van filosofen en anderen.

Shift

De eerste 2 weken voelde voor mij als een soort aardverschuiving. De grond zakte als het ware onder mijn voeten vandaan. Mijn werk viel weg (alles was afgezegd), mijn kinderen allebei thuis aan de eettafel…mijn wekelijkse structuur en ritme was er niet meer (geen boksles, yoga…). En het ergste vond ik nog… geen fysiek contact meer met collega’s, vrienden en familie. Ik zat in volledige ontkenning. Het is zo weer over. Alles voelde onzeker aan en met veel te veel wijn op, moest ik alleen maar huilen.

Ontkenning as usual is de eerste fase waar je doorheen gaat in een crisis als deze.

Karim Benammer, filosoof (werkzaam bij de School of Life) heeft een mooi boek geschreven over Reframing en the art of thinking differently. Hij vertelde in een online seminar over de Shift, van fysiek naar online en van buiten naar binnen. Hij stelde de vraag: Wat ben jij de afgelopen weken anders gaan doen? Ik: Ik ben meer gaan loslaten, ik moest wel 🙂 Ik ben meer gaan drinken (Ha ha) en ik ben anders gaan nadenken over hoe ik mijn creativiteit kwijt kan in mijn werk en leven.

Je zit als het ware in een soort van verschuiving (Shift). Mooie vragen om te onderzoeken zijn:

  1. Waarom doen we de dingen zoals we doen? (huidig kader)
  2. Je gaat als het ware je eigen aannames onderzoeken en anders doen!
  3. Kan het ook anders? (nieuw kader)
  4. En belangrijk: wat zou je in je leven kunnen deleten? Wat kan weg en wat kan op een andere manier?
  5. Wat is het extreme tegenovergestelde van mijzelf? bijvoorbeeld van innovator naar onderzoeker.
  6. Wat kan je betekenen voor jouw omgeving? Hoe kan ik bijdragen aan deze ‘oorlogs’ economie? en Hoe kan ik mijzelf nuttig maken?

Clean Sheet Redesign

Je gaat als het ware jezelf in het leven herkaderen. Hoe zou je je leven helemaal opnieuw willen vormgeven? Een super mooie uitdaging om te doen. Vooral omdat je nu ook de kans krijgt om het te doen.

Dit doe je vanuit je zogenaamde 1ste principes: wat vinden we het belangrijkste? Kijk naar je kernwaarden, de systemen, protocollen, je handelen, etc. Vanuit je kernwaarden kan je je eigen wereld opnieuw vormgeven. Je hebt veel mooie oefeningen (zoek op Google) om je kernwaarden te ontdekken. Ik kreeg van Karim de opdracht om een Clean Sheet Redesign te maken met de vraag: vanuit welke kernwaarden ga jij radicaal anders leven? (een Clean Sheet is een wit papier met als doel om helemaal (op)nieuw te beginnen met je herontwerp)

Radicaal Anders Leven

Dit is het resultaat. Ik heb eerst verschillende oefeningen gedaan om mijn kernwaarden helder te krijgen. Daarna ben ik gaan tekenen. Als ik nu kijk naar mijn tekening, dan heb ik mijn leven radicaal anders ingericht. Ik start elke dag met een half uur yoga. Ik boks 2 x per week (ik volg mijn favoriete boksleraar online). Ik ben veel meer gaan tekenen. Ik heb ook een seminar gevolgd in zakelijk tekenen (zo leuk!) Ik heb de KAOS methode online onderzocht en een seminar gemaakt voor een docenten team. Ik teken nu al mijn ontwerpen met de zogenaamde KAOS bogen en maak filmpjes ervan.

Ik ben meer mijn gevoelens met mijn kinderen gaan delen. Vooral in deze crisis tijd vind ik dat heel belangrijk, omdat je tegen veel meer emoties aanloopt. Ik bied hulp aan, aan vriendinnen en aan collega’s. En ik ben meer als een onderzoeker aan het werk, door veel te lezen, seminars te volgen, vragen te stellen en te aanschouwen.

Als ik dit allemaal zo terug lees, dan ben ik zo dankbaar voor het leven dat ik nu leef. En ben ik heel benieuwd naar jullie Clean Sheet Redesign: Radicaal Anders Leven.

Katja

De vertraging opzoeken. #TheoryU

Hoe leer je de vertraging opzoeken? Meer over Theory U en Art Based Learning

Na de vakantie.

Dan begin je weer met volle energie en inspiratie aan je werk. De eerste week startte ik met @Japke in het Rijksmuseum met het geven van onze workshop Art Based Learning. Ik was zelf zo bewust van het feit dat ‘leren van de vertraging’ zo goed is voor jezelf. Zie mijn artikel op LinkedIn.

Die vertraging ontstaat op dat moment, omdat je er bewust bij stil staat en aandacht hebt voor je eigen Ik, en het moment waarin je zit. De vertraging opzoeken, vind ik een interessant proces. Hoe doe je dat nu eigenlijk?

vlinder Vlinder in Italië.

De essentie van Theory U.

In de zomer heb ik het nieuwe boek van Otto Scharmer gelezen. Hij heeft het over dat de kwaliteit van hoe we aandacht besteden, een grotendeels verborgen dimensie is van onze dagelijkse sociale ervaring. Als je kijkt naar jouw dagelijkse bezigheden, dan weet je heel goed wat je doet en hoe je het doet. Maar als je wordt gevraagd waar je handelingen vandaan komen, dan kan je meestal geen duidelijk antwoord geven. Otto Scharmer noemt de oorsprong van onze handelingen, de bron.

De vraag die hij heeft onderzocht is: vanuit welke bronnen opereren leiders en veranderaars eigenlijk? Hij heeft het over een mooi voorbeeld in zijn boek. Welke kwaliteit van luisteren en aandacht breng ik in een situatie in – en hoe beïnvloedt die kwaliteit de loop der gebeurtenissen van moment tot moment? Die kwaliteit van luisteren en aandacht, zie ik ook terug in de methode Art Based Learning. Het is een soort van meditatie, door langer (max. 15 min) je aandacht te richten op één kunstwerk en heel goed te luisteren naar jezelf (en dan niet je ratio aanzetten, maar juist te voelen vanuit je hart) zorgt voor die kwaliteit van aandacht. Je maakt als het ware contact met jezelf.

Otto Scharmer heeft het over twee verschillende bronnen van leren: 1. leren door te reflecteren op het verleden, en 2. leren door het aanvoelen en oppakken van mogelijkheden rond de ontluikende toekomst. Deze tweede bron van leren komt ook terug in het vertragingsproces van Art Based Learning. Doordat je in de vertraging zit en dus in het huidige moment. Het huidige moment wordt gevormd door dat wat zich wil ontvouwen. Otto schrijft: deze kwaliteit, als men zich ermee verbindt, gaat uit van het presencen, het aandachtig aanvoelen van het hoogste toekomstige potentieel. Het woord presencing combineert sensing (aanvoelen) met presence (aanwezigheid). Dit is ook wat er gebeurt tijdens de vertraging. Het betekent het aanvoelen van en handelen overeenkomstig je hoogste toekomstige potentieel.

Zo lees je in mijn LinkedIn artikel dat er een diepgaand gesprek ontstond met de jonge mensen. Na het delen van elkaars verhalen, ontstond vanzelfsprekend een gesprek over de toekomstmogelijkheden. Otto Scharmer heeft het over een cyclus van diep leren. Ofwel een soort proces, waarin we naar de randen van het systeem gaan, ons verbinden met onze diepste bronnen van weten en aangezet worden de toekomst via handeling te verkennen.

bergenergieSil en Tess

Vertraging in de bergen.

Ik heb ervaren dat je leert tijdens de vertraging (op persoonlijk en professioneel vlak). Ik heb geleerd dat je de vertraging kan opzoeken (of inzetten), door bewust en aandachtig aan te voelen. Door ècht contact te maken met je eigen Ik (of Zelf).
Wat ik nu zo bijzonder vind, is dat ik ook de vertraging heb ervaren op mijn vakantie in de bergen, Piemonte, Italië. De bergenergie vind ik zo fijn! Ik heb daar een aantal wandelingen gemaakt van ongeveer 5 uur per dag, alleen maar dalen en klimmen door de natuur vol met vlinders e.a. mooie beestjes. Natuur zorgt voor vertraging, maar ook het wandelen zorgt voor vertraging. 

Maar dat wist je natuurlijk al lang 🙂

Katja

p.s. Het boek ‘de essentie van theorie U’ is echt een aanrader

Vind je eigen inspiratie!

Mysterie

Na 3 maanden zelfstudie ‘the Artist’s way’ van Julia Cameron kwam ik in het laatste hoofdstuk ‘Een gevoel van vertrouwen terugvinden’ een mooi stukje tegen: Gedachten en ideeën noemen we vaak onze geesteskinderen. Het overpeinzen op papier is een niet kunstzinnige vorm van kunst. Het is de manier om ideeën geleidelijk aan vorm te laten krijgen, totdat ze klaar zijn bij ons een lichtje te doen branden. Dit zette mij aan het denken dat ik altijd mijn ‘geesteskinderen’ in mijn blogs heb verwerkt. Ik was verrast wat ik allemaal afgelopen jaren heb geschreven (zie mijn Verhalen). 

Julia schrijft ook: Mysterie is het hart van creativiteit. Dat en verwondering, verrassing. Als we zeggen dat we creatief willen zijn, bedoelen we heel dikwijls dat we productief willen zijn. Wel, creatief zijn is productief zijn – maar dan door samen te werken met het creatieve proces, niet door het te forceren. 

Dat ‘niet forceren’ heb ik afgelopen half jaar bewust gevoeld. Maar ook de enorme frustratie dat ik mijzelf niet productief (ofwel creatief) voelde. Vorig jaar (dd. feb ’18) ben ik bewust uit het onderwijs gestapt, na 11 jaar lang lesgeven was ik toe aan iets anders. In het begin had ik heel veel energie en voelde ik mijzelf goed, daarna werd ik ongelofelijk moe. Ik heb van alles uitgeprobeerd om te onderzoeken wat ik wilde en waar ik mijn kwaliteiten kwijt kon. Ik heb een poging gewaagd om een art based learning spel te ontwerpen, verschillende meet-ups georganiseerd voor young professionals, ik heb zelfs geprobeerd een boek te schrijven.., verschillende trainingen voor docenten ontworpen, een conferentie georganiseerd, een masterclass KAOS Pilot gedaan, bij School of Life geweest, en heel veel koffie gedronken met mensen (en wijn met vriendinnen). Op een gegeven moment zat ik in de fase: ‘het is goed zo’, dus niet forceren dat er van alles moest.

Het is dus precies een jaar geleden dat ik de blog Ben jij bereid om te transformeren? heb geschreven. Ik schreef dat ik toen in een transformatieproces zat en dat ik mijzelf daarvan bewust was. Nu ben ik een jaar ouder (en wijzer 🙂 ) heb ik het boek The Artist’s Way uit en heb ik mijn inspiratie gevonden!

Kracht

Het boek zet je aan het denken en ik heb verschillende opdrachten uitgevoerd. Elke ochtend ben ik drie maanden lang de zogenaamde ochtendpagina’s gaan schrijven. Dat vond ik zo moeilijk, met mijn slaperige hoofd 3 bladzijden vol schrijven wat er in je hoofd zit. Het is een soort van meditatie. Na drie maanden ga je reflecteren op wat je hebt geschreven (niet oordelen). Het viel mij op dat ik klaagde over dat ik inspiratie miste en dat ik het werkende leven saai vond, dat ik sporten uitstelde, dat ik gezonder wilde leven en meer tijd voor mijzelf wilde. Dat ik vernieuwing mis in mijn werk. Dat ik netjes ben en gedisciplineerd, dat ik slapen belangrijk vind en dat ik meer inspirerende mensen wil ontmoeten. Door te reflecteren en hierover na te denken, kreeg ik nieuwe inspiratie en ideeën om ermee aan de slag te gaan.

Per hoofdstuk heb je een checklist en een aantal opdrachten. Ik heb alleen de opdrachten gedaan, waarvan ik wist dat ze mij raakten en dat ik er iets mee wilde doen. Het meest zinvolle (en leuke) vond ik de lijstjes maken: Wat doe ik graag? Welke 5 denkbeeldige levens heb jij? Noem 10 kleine veranderingen. Ik wens…en dan 30 dingen opschrijven. Hoe voed ik mijzelf? etc. Door het doen van de opdrachten kreeg ik meer focus: wat wil ik nu eigenlijk? wat zijn mijn dromen? waar vind ik mijn inspiratie?

Kunstenaarafspraakjes

Julia geeft in haar boek ook de opdracht om kunstenaarafspraakjes te maken met jezelf. De ochtendpagina’s en de kunstenaarsafspraakjes zijn instrumenten die je inzet. Met de ochtendpagina’s zend je uit – je stelt jezelf en het universum in kennis van je dromen, je terleurstellingen en je hoop. met het kunstenaarsafspraakje ontvang je – je opent jezelf voor inzicht, inspiratie en leiding. (aldus Julia). Het ontvangen vond ik heel mooi. Ik ben elke week iets met mijzelf gaan doen, van koffie drinken ergens met een krant, naar het Rijksmuseum, gaan fietsen en wandelen. Door ruimte te nemen voor mijzelf en mijn omgeving, kreeg ik nieuwe inzichten en inspiratie.

The Artist’s Way – contract

Na het lezen van het boek concludeer ik dat ik een herstellend creatief persoon ben. Ter bevordering van mijn groei in creativiteit en inspiratie ga door met het schrijven van de ochtendpagina’s en blijf ik kunstenaarsafspraakjes met mijzelf houden. Een ander idee is om mijn creativiteit meer vast te leggen op mijn site in de uitwerking van werkvormen en case studies. Ik ga ontmoetingen organiseren met inspirerende mensen om te praten over o.a. creativiteit, ondernemerschap, e.d.

Dus… voel jij je aangesproken? Let me know! 😉

Katja

 

Ben JIJ bereid om te transformeren? #bildung #theoryU

Foto: Rosa van Ederen

Tijdens een Bildung event op de HvA Academie in samenwerking met de Bildung Academie gingen we aan de slag met ‘Bildung’. Wat betekent dat eigenlijk? Welke betekenis hang jij eraan? Wat doe jij met Bildung in jouw onderwijs of werk?

Bildung? Wat een vaag, Duits begrip eigenlijk. Als ik mensen in mijn omgeving vraag of zij Bildung kennen, dan krijgen ik vraagtekens te zien.

Als ik Google naar Bildung, dan stuit ik al snel op de Bildung & Onderwijs. Er is niet heel veel over geschreven, wel een artikel uit 2016. Koen Wessels schreef een mooi verhaal over Bildung in 2016. Hij begint zo:

Het is 1809. Duitsland zit midden in de industriële revolutie. Het Duitse onderwijssysteem danst naar de pijpen van de groeiende industrie en kenmerkt zich door efficiëntie en doelgerichtheid. Dan wordt filosoof en taalwetenschapper Wilhelm von Humboldt (1767-1835) minister van onderwijs en begint een bezinning op de waarde van onderwijs. Von Humboldt pleit voor mensgericht onderwijs, voor maatschappelijke betrokkenheid, voor bewuste persoonlijke vorming – voor Bildung. Zie gehele artikel. 

Van deze woorden word ik zo blij! Want in 11 jaar tijd (zolang heb ik in de klas gestaan :))  is het onderwijssysteem zo enorm veranderd naar een soort van fabriek waar je je diploma haalt met heel heel veel toetsen. Ik miste de laatste jaren het mensgerichte, contact met studenten; wie zijn nu de studenten in mijn klas? wat zijn hun drijfveren? waar zijn ze goed in? en wat willen ze nog graag leren? Dat heeft mij gebracht om meer in het onderwijs te gaan innoveren. Ik heb in de afgelopen jaren onderwijsprogramma’s bedacht, ontworpen en gegeven die veel meer gericht zijn op de mens, de sociaal- maatschappelijke omgeving en betrokkenheid en vooral persoonlijk leiderschap. Zie de honors minor YPPA.

Afgelopen tijd ben ik veel bezig geweest met de Theory U van Otto Scharmer. Scharmer stelt de vraag: ‘Hoe kan ik als mens een volstrekt eigen bijdrage leveren aan de maatschappij, die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft?’ In het artikel van Management Executive (2010) gaat het verder over de transitie naar binnen, dat wil zeggen het volgen van het U-traject en zien vanuit onze diepste bron en het innerlijke weten ontplooiingsruimte geven. Om daar te komen moet je in dat traject, op die reis, eerst ‘duiken’: helemaal onderaan de U ligt een gebied – de verbinding met de Bron waardoor je inzicht verkrijgt in wie je ten diepste bent. Pas daarna ga je de weg omhoog. Deze weg omhoog noem ik zelf de transformatie, hier ga je creëren, experimenteren en reflecteren en ben je heel bewust bezig met het leren van de toekomst!

Die middag op het Bildung event realiseerde ik mijzelf dat ik zelf in een transformatie zit. Dat wist ik natuurlijk al stiekem…..2018 staat voor mij in het teken van transformatie, een proces, een beweging waar ik positieve energie in mijzelf voel. Ik heb bewust in januari afscheid genomen van mijn studenten, dat heel veel pijn deed. Ik denk terug aan al het mooie onderwijs dat ik heb bedacht, ontworpen en gegeven, het experimenteren, de innovatie, de lol met studenten en collega’s. Teveel bier drinken… dit alles heeft mij gebracht waar ik nu sta. Want wie ben ik nu eigenlijk en wat is mijn Werk?

Ik ben Katja en mijn Werk is onderwijsinnovator.

Zo ben ik naast mijn werkzaamheden bij de HvA Academie gestart als ondernemer die er zin in heeft! Ik heb mijzelf tot de zomer de tijd gegeven om dingen voor mijzelf en in mijzelf te onderzoeken, vooral dat creatieproces is heel belangrijk, om dingen uit te proberen, daarop te reflecteren en van te leren. Ben jij benieuwd naar mijn nieuwe uitdagingen? Zie mijn profiel.

 

En?

Ga jij ook een transformatie aan? Wie weet kom ik je tegen 🙂

Groeten Katja

Een betekenisvolle ervaring in onderwijs #hva #theoryU

IMG_20180112_130120776Charity met haar Kunstwerk

 IMG_20180112_131223004Timo met zijn zelf bedachte symbool (kerk/theory U)IMG_20180112_122917503Niels met plafond installatie

IMG_20180112_103209598Anne met eigen portret

Daar stonden ze dan… echte kunstenaars, studenten van de honors minor Young Professional Program Amsterdam!!!

Geen saaie presentaties met powerpoints…of prezi’s, maar young professionals die de challenge hadden gekregen om zichzelf als kunstenaar neer te zetten. Want ik vind dat iedereen een kunstenaar op zijn of haar eigen manier is in deze wereld.

Een heel semester lang hebben deze young professionals gewerkt en geoefend met Theory U van Otto Scharmer. Vooral het oefenen met verschillende opdrachten en zelf reflecteren was zeer nuttig.

Voor de eindpresentaties kregen ze de volgende uitdaging: een performance art vormgeven waarin de minor als Betekenisvolle Ervaring zichtbaar wordt. Een Levende Gestalte dus van YPPA. En vooral het moment waarop de betekenisvolle ervaring zich aan je kenbaar maakte, als voorbeeld in je verhaal. In deze eindpresentatie ben JIJ de kunstenaar die iets laat zien van JOUW WERK. Het gaat om Presencing: WIE ben jij en wat is jouw Werk? Heb je feeling met jouw plek op dit moment en wat de toekomst van jou vraagt?

De kunstwerken waren mooi, eigenzinnig en bijzonder knap uitgevoerd. Het zorgde voor stille momenten en ook voor nieuwe vragen. En wederom word ik weer bevestigd dat het zo belangrijk is om jonge mensen voor te bereiden op hun eigen toekomst met de vraag “wie ben je en wat is je Werk?”.

Dankjewel lieve YPPA studenten voor alle mooie ervaringen die jullie hebben gedeeld tijdens de minor. Ik ben trots op jullie 🙂

Liefs Katja

Teamcoaching met LEGO!

Legoland

Ooit als klein meisje van 9 jaar ben ik in het beroemde Legoland geweest in Denemarken. Het enige dat ik mijzelf nog kon herinneren was het goud zoeken in water. Vorig jaar ben ik met mijn twee dochters naar Legoland geweest en wat een openbaring was dat. Nu keek ik met volwassen ogen naar iets wat in mijn kinderogen veel groter en indrukwekkender leek. Vooral de olifanten (zo groot als echte) vond ik zo knap gebouwd met lego.

Teamcoaching in het Zoku Hotel

In het YPPA programma ben ik teamcoach van een erg leuke projectgroep. Zij zijn net gestart met een complex vraagstuk bij de organisatie Mapiq. Ze zitten nu in de fase waarin ze nog heel veel vragen hebben en ze nog niet zo goed weten welke kant ze op willen. Ik kwam dus aan in het Zoku hotel. Bijna elke week fiets ik hier langs, maar nooit geweten dat het daar zat (het zit dan ook een beetje verstopt). Ik de lift in en dan zie je 1 knop met: rooftop en iets met social space….. (vaag…) daar aangekomen, schitterend uitzicht, een mooie lichte gang met planten en een soort van Ikea gevoel als je binnenstapt. Allemaal leuk, sfeervol ingerichte zitplekjes met diverse stijlen. Mijn studenten zaten daar al in zo’n zitje, met lego te spelen 🙂

Spelen met lego & theory U

Wat zo’n omgeving met mij doet, is dat ik inspiratie krijg en dan ploppen er allemaal ideeën bij mij op. Ik had mijzelf voorbereid om een aantal oefeningen te doen met de Theory U in teams van Clarine Campagne. Echt een mooi praktisch boek! DUS ik dacht, ze spelen al met lego,…laten we met lego gaan spelen! De eerste oefening was een Check In oefening: je bent even stil en ieder laat opkomen hoe het met hem/haar is en wat hij/zij wilt delen om op een aandachtige manier aanwezig te kunnen zijn. Maak iets met lego, beeld dit uit met kleur, lijnen en vormen.

1475574191807_resized

Zo werd er enthousiast gebouwd! Daarna gingen we in gesprek. Ieder kreeg de gelegenheid kort iets te zeggen over haar/zijn creatie. Er werd niet ingegaan op wat iemand zei, maar er werd bewust met open mind geluisterd (no voices of judgement). Dit resulteerde in hele mooie beelden en daarbij horende verhalen.

20161004_094516_resized

 

 

 

 

 

 

Daarna zijn we een (U)oefening gaan doen met betrekking tot hun werkbezoek bij hun opdrachtgever. Ze gingen aan de slag met ‘seeing’, vragen waren o.a. wat heb je gezien, ervaren tijdens het bezoek? Ik vroeg ze om contact te maken met hun hart. Wat voelde je tijdens het gesprek? Wat ervaar je als je naar de feiten luistert? Wat spreekt er doorheen? En welke vraag heb je die nog niet beantwoord is. Na het bespreken van elkaars ervaringen kregen ze opnieuw de opdracht om iets te bouwen met lego.

Lego pretje!

Zo ontstonden er nieuwe creaties en hebben we gepraat over welke nieuwe dimensies je zag. Dit resulteerde tot nieuwe inzichten bij de studenten. Het resulteerde in pret, maar ook in een gesprek dat ging over nieuwe toekomstmogelijkheden. Mooie vragen waren: Wat moeten we loslaten? Wat zijn positieve toekomstmogelijkheden? En welke transformatie is er aan de orde?

20161004_102331_resized

Mijn tijd was op en ik moest deze lieve mensen en de lego loslaten…. ze gingen verder zelf in gesprek over hoe nu verder, wat te doen? wat is er nodig? welke kernkwaliteiten kunnen we inzetten, etc.

Wow! Wat een te gekke plek om teamcoaching te doen! Ik wil nog een keertje spelen 🙂

Bedankt lieve mensen voor de mooie bouwwerken!

Liefs Katja

%d bloggers liken dit: