Het blootleggen van je blinde vlek

Stilte in weerstand

Dit jaar heb ik voor het eerst een echte Stilte Retraite van Irene Sportel gevolgd. Een weekend met een groep mensen op een fantastische plek in Friesland in stilte. Nou, ik heb het geweten. Ik vind echt stil zijn met z’n allen heel confronterend. Vooral tijdens de sociale aangelegenheden, zoals tijdens het eten. Er gebeurde van alles in mijn lichaam, en voelde vooral weerstand. Waarom weerstand tegen stil zijn? Mijn inzicht kwam natuurlijk pas later… ik vond het moeilijk om echt contact te maken mijn innerlijke ik, ofwel mijn bron. Want wat ik deed was circuleren in mijn Downloadproces, zoals Otto Scharmer mooi verwoord:

Listening 1: Downloading

“Yeah, I know that already.” I call this type of listening downloading—listening by reconfirming habitual judg- ments. When everything you hear confirms what you already know, you are listening by downloading.

Ik wist het namelijk allemaal al, want ik had net een jaar coaching achter de rug…Doordat ik in de weerstand bleef hangen, lukte het mij niet om naar beneden te zakken (in de U) en echt te voelen wat er daadwerkelijk was. En natuurlijk zat ik in enorme ontkenning van alles wat daar gebeurde. Het gaat om het blootleggen van je blinde vlek, door zelf meer bewust te zijn van wat je voelt en wat er in je omgaat. Met deze eigen ervaring, ben ik gaan experimenteren in mijn werk en in mijn leven. Meer weten hierover, mooi uitgelegd door Otto zelf: Uncovering the Blind Spot.

Friesland in stilte

Theory U een kunstenaarsmindset?

Ik zet vaak de Theory U in als werkvorm, maar ik leef nog te weinig vanuit deze zogenaamde ‘mindset’. Laatst werd ik geïnspireerd door een lezing op het Geert Groote College (van mijn jongste dochter) van Merlijn Twaalfhoven. Wat we kunnen doen om een betere en mooiere wereld te creëren is door onze verbeeldingskracht in te zetten en een kunstenaarsmindset te introduceren . Volgens hem bestaat een kunstenaarsmindset uit het volgende:

  1. ANDERS KIJKEN: MET EEN OPEN BLIK HET GESPREK IN, 
    WEES SCHERP. 
  2. MOGEN VOELEN: GEVOELENS UITEN EN DELEN
  3. HELDER DENKEN: STEL VRAGEN AAN DE ANDEREN – 
    ZET JE VERBEELDINGSKRACHT EN FANTASIE OPEN
  4. SPEL & EXPERIMENT: DINGEN UITPROBEREN EN MAKEN
  5. SAMEN ERVARINGEN DELEN

Dit vond ik zo inspirerend dat ik zijn kunstenaarsmindset heb verbonden aan de Theory U en Design Thinking. Tjee, hoe ziet dat eruit?

Mijn experiment in Amstelveen

Ik heb een zogenaamd testcase (prototype) ontworpen, een format om de dialoog met elkaar aan te gaan, maar op een ontwerpende manier en de kunstenaarsmindset en Theory U geïntegreerd .

Deze testcase heb ik uitgevoerd tijdens een bijeenkomst voor de Gemeente Amstelveen met bewoners, gemeente collega’s, professionals en de wijkcoach. Het doel van deze bijeenkomst was om te verbinden met elkaar, van elkaar te leren en de dialoog aan te gaan over de wijk, wat er speelt en wat er nodig is.

De groepen waren zoveel mogelijk divers ingedeeld. Eén iemand kreeg de rol als time-keeper, een ander kreeg de rol om netjes te schrijven 🙂 Ik had een hand-out gemaakt met zogenaamde gespreksregels (kunstenaarsmindset). Het belang aangegeven om een open blik te hebben tijdens het gesprek, zonder vooroordeel of aannames. Voor elke ronde dialoog (15-20 min), heb ik een korte instructie gegeven.

1e ronde gesprek ging over ZIEN en VOELEN. Vragen waren o.a. Als je kijkt naar je eigen straat of buurt, wat zie je dan? Welke ontwikkelingen spelen er? Wat valt je op? Wat voel je? Dus welke sfeer voel je in je buurt of straat? Voel je je thuis? 

2e ronde gesprek mochten ze gaan DROMEN. Dit was een mooi, energiek dialoog. Met de volgende vraag: Stel je hebt alle tijd van de wereld en je krijgt een pot geld van de wijkcoach. Hoe ziet jouw ideale straat of buurt eruit? Wat ga jij dan doen om een nog mooiere buurt te creëren? Ze mochten zoveel mogelijk ideeën opschrijven.

3e ronde gesprek gingen ze vooral MAKEN. Met de opdracht: Kijk naar de ideeën. Welk idee is haalbaar en realistisch om uit te voeren? Wat is dan nodig? Of wat heb je te bieden? Hoe ziet dat eruit? De groepen hebben allen een mooi idee uitgewerkt tot een concreet ontwerp.

Dit resulteerde in mooie ideeën, maar was mijn experiment geslaagd? Ja en Nee. Ja, omdat na de eerste ronde de meeste mensen wel hun fantasie en verbeeldingskracht konden inzetten (een paar niet.. ). Ja, omdat er energie was in de groepen en dat sommige bewoners zo enthousiast waren geworden dat ze verder wilden met het idee. Ja, omdat het een makkelijk en toegankelijke manier is om met elkaar de dialoog aan te gaan. Ja, omdat er super mooie ideeën uit zijn gekomen waar ze verder mee kunnen. Nee, nog een aantal mensen zaten vast in hun downloadproces en bleven ‘mopperen’ of bleven zich vast houden aan hun eigen belang of mening en stonden daardoor niet open voor anderen. Les voor de volgende keer iemand aanwijzen als Kunstenaar die de mindset in de gaten houdt 🙂

met dank aan de bewoners van Amstelveen!

Radicaal Anders Leven #corona

Dat is wat er is gebeurd. Mijn leven is nu radicaal anders! Een leven vóór de Corona, een leven nu in de Corona, en strakjes.. een leven na de Corona? I hope?!

Mijn dochter van 13 heeft vanuit school de opdracht gekregen om een dagboek bij te houden en te schrijven over haar leven thuis en haar online wereldje. Hoe mooi is dat. Zij is daadwerkelijk geschiedenis aan het schrijven. Nu na een maand ‘thuis zitten’ is het mijn beurt om te schrijven over mijn leven in Corona-tijd. In mijn blogs gebruik ik veel lessen van filosofen en anderen.

Shift

De eerste 2 weken voelde voor mij als een soort aardverschuiving. De grond zakte als het ware onder mijn voeten vandaan. Mijn werk viel weg (alles was afgezegd), mijn kinderen allebei thuis aan de eettafel…mijn wekelijkse structuur en ritme was er niet meer (geen boksles, yoga…). En het ergste vond ik nog… geen fysiek contact meer met collega’s, vrienden en familie. Ik zat in volledige ontkenning. Het is zo weer over. Alles voelde onzeker aan en met veel te veel wijn op, moest ik alleen maar huilen.

Ontkenning as usual is de eerste fase waar je doorheen gaat in een crisis als deze.

Karim Benammer, filosoof (werkzaam bij de School of Life) heeft een mooi boek geschreven over Reframing en the art of thinking differently. Hij vertelde in een online seminar over de Shift, van fysiek naar online en van buiten naar binnen. Hij stelde de vraag: Wat ben jij de afgelopen weken anders gaan doen? Ik: Ik ben meer gaan loslaten, ik moest wel 🙂 Ik ben meer gaan drinken (Ha ha) en ik ben anders gaan nadenken over hoe ik mijn creativiteit kwijt kan in mijn werk en leven.

Je zit als het ware in een soort van verschuiving (Shift). Mooie vragen om te onderzoeken zijn:

  1. Waarom doen we de dingen zoals we doen? (huidig kader)
  2. Je gaat als het ware je eigen aannames onderzoeken en anders doen!
  3. Kan het ook anders? (nieuw kader)
  4. En belangrijk: wat zou je in je leven kunnen deleten? Wat kan weg en wat kan op een andere manier?
  5. Wat is het extreme tegenovergestelde van mijzelf? bijvoorbeeld van innovator naar onderzoeker.
  6. Wat kan je betekenen voor jouw omgeving? Hoe kan ik bijdragen aan deze ‘oorlogs’ economie? en Hoe kan ik mijzelf nuttig maken?

Clean Sheet Redesign

Je gaat als het ware jezelf in het leven herkaderen. Hoe zou je je leven helemaal opnieuw willen vormgeven? Een super mooie uitdaging om te doen. Vooral omdat je nu ook de kans krijgt om het te doen.

Dit doe je vanuit je zogenaamde 1ste principes: wat vinden we het belangrijkste? Kijk naar je kernwaarden, de systemen, protocollen, je handelen, etc. Vanuit je kernwaarden kan je je eigen wereld opnieuw vormgeven. Je hebt veel mooie oefeningen (zoek op Google) om je kernwaarden te ontdekken. Ik kreeg van Karim de opdracht om een Clean Sheet Redesign te maken met de vraag: vanuit welke kernwaarden ga jij radicaal anders leven? (een Clean Sheet is een wit papier met als doel om helemaal (op)nieuw te beginnen met je herontwerp)

Radicaal Anders Leven

Dit is het resultaat. Ik heb eerst verschillende oefeningen gedaan om mijn kernwaarden helder te krijgen. Daarna ben ik gaan tekenen. Als ik nu kijk naar mijn tekening, dan heb ik mijn leven radicaal anders ingericht. Ik start elke dag met een half uur yoga. Ik boks 2 x per week (ik volg mijn favoriete boksleraar online). Ik ben veel meer gaan tekenen. Ik heb ook een seminar gevolgd in zakelijk tekenen (zo leuk!) Ik heb de KAOS methode online onderzocht en een seminar gemaakt voor een docenten team. Ik teken nu al mijn ontwerpen met de zogenaamde KAOS bogen en maak filmpjes ervan.

Ik ben meer mijn gevoelens met mijn kinderen gaan delen. Vooral in deze crisis tijd vind ik dat heel belangrijk, omdat je tegen veel meer emoties aanloopt. Ik bied hulp aan, aan vriendinnen en aan collega’s. En ik ben meer als een onderzoeker aan het werk, door veel te lezen, seminars te volgen, vragen te stellen en te aanschouwen.

Als ik dit allemaal zo terug lees, dan ben ik zo dankbaar voor het leven dat ik nu leef. En ben ik heel benieuwd naar jullie Clean Sheet Redesign: Radicaal Anders Leven.

Katja

De vertraging opzoeken. #TheoryU

Hoe leer je de vertraging opzoeken? Meer over Theory U en Art Based Learning

Na de vakantie.

Dan begin je weer met volle energie en inspiratie aan je werk. De eerste week startte ik met @Japke in het Rijksmuseum met het geven van onze workshop Art Based Learning. Ik was zelf zo bewust van het feit dat ‘leren van de vertraging’ zo goed is voor jezelf. Zie mijn artikel op LinkedIn.

Die vertraging ontstaat op dat moment, omdat je er bewust bij stil staat en aandacht hebt voor je eigen Ik, en het moment waarin je zit. De vertraging opzoeken, vind ik een interessant proces. Hoe doe je dat nu eigenlijk?

vlinder Vlinder in Italië.

De essentie van Theory U.

In de zomer heb ik het nieuwe boek van Otto Scharmer gelezen. Hij heeft het over dat de kwaliteit van hoe we aandacht besteden, een grotendeels verborgen dimensie is van onze dagelijkse sociale ervaring. Als je kijkt naar jouw dagelijkse bezigheden, dan weet je heel goed wat je doet en hoe je het doet. Maar als je wordt gevraagd waar je handelingen vandaan komen, dan kan je meestal geen duidelijk antwoord geven. Otto Scharmer noemt de oorsprong van onze handelingen, de bron.

De vraag die hij heeft onderzocht is: vanuit welke bronnen opereren leiders en veranderaars eigenlijk? Hij heeft het over een mooi voorbeeld in zijn boek. Welke kwaliteit van luisteren en aandacht breng ik in een situatie in – en hoe beïnvloedt die kwaliteit de loop der gebeurtenissen van moment tot moment? Die kwaliteit van luisteren en aandacht, zie ik ook terug in de methode Art Based Learning. Het is een soort van meditatie, door langer (max. 15 min) je aandacht te richten op één kunstwerk en heel goed te luisteren naar jezelf (en dan niet je ratio aanzetten, maar juist te voelen vanuit je hart) zorgt voor die kwaliteit van aandacht. Je maakt als het ware contact met jezelf.

Otto Scharmer heeft het over twee verschillende bronnen van leren: 1. leren door te reflecteren op het verleden, en 2. leren door het aanvoelen en oppakken van mogelijkheden rond de ontluikende toekomst. Deze tweede bron van leren komt ook terug in het vertragingsproces van Art Based Learning. Doordat je in de vertraging zit en dus in het huidige moment. Het huidige moment wordt gevormd door dat wat zich wil ontvouwen. Otto schrijft: deze kwaliteit, als men zich ermee verbindt, gaat uit van het presencen, het aandachtig aanvoelen van het hoogste toekomstige potentieel. Het woord presencing combineert sensing (aanvoelen) met presence (aanwezigheid). Dit is ook wat er gebeurt tijdens de vertraging. Het betekent het aanvoelen van en handelen overeenkomstig je hoogste toekomstige potentieel.

Zo lees je in mijn LinkedIn artikel dat er een diepgaand gesprek ontstond met de jonge mensen. Na het delen van elkaars verhalen, ontstond vanzelfsprekend een gesprek over de toekomstmogelijkheden. Otto Scharmer heeft het over een cyclus van diep leren. Ofwel een soort proces, waarin we naar de randen van het systeem gaan, ons verbinden met onze diepste bronnen van weten en aangezet worden de toekomst via handeling te verkennen.

bergenergieSil en Tess

Vertraging in de bergen.

Ik heb ervaren dat je leert tijdens de vertraging (op persoonlijk en professioneel vlak). Ik heb geleerd dat je de vertraging kan opzoeken (of inzetten), door bewust en aandachtig aan te voelen. Door ècht contact te maken met je eigen Ik (of Zelf).
Wat ik nu zo bijzonder vind, is dat ik ook de vertraging heb ervaren op mijn vakantie in de bergen, Piemonte, Italië. De bergenergie vind ik zo fijn! Ik heb daar een aantal wandelingen gemaakt van ongeveer 5 uur per dag, alleen maar dalen en klimmen door de natuur vol met vlinders e.a. mooie beestjes. Natuur zorgt voor vertraging, maar ook het wandelen zorgt voor vertraging. 

Maar dat wist je natuurlijk al lang 🙂

Katja

p.s. Het boek ‘de essentie van theorie U’ is echt een aanrader

Vind je eigen inspiratie!

Mysterie

Na 3 maanden zelfstudie ‘the Artist’s way’ van Julia Cameron kwam ik in het laatste hoofdstuk ‘Een gevoel van vertrouwen terugvinden’ een mooi stukje tegen: Gedachten en ideeën noemen we vaak onze geesteskinderen. Het overpeinzen op papier is een niet kunstzinnige vorm van kunst. Het is de manier om ideeën geleidelijk aan vorm te laten krijgen, totdat ze klaar zijn bij ons een lichtje te doen branden. Dit zette mij aan het denken dat ik altijd mijn ‘geesteskinderen’ in mijn blogs heb verwerkt. Ik was verrast wat ik allemaal afgelopen jaren heb geschreven (zie mijn Verhalen). 

Julia schrijft ook: Mysterie is het hart van creativiteit. Dat en verwondering, verrassing. Als we zeggen dat we creatief willen zijn, bedoelen we heel dikwijls dat we productief willen zijn. Wel, creatief zijn is productief zijn – maar dan door samen te werken met het creatieve proces, niet door het te forceren. 

Dat ‘niet forceren’ heb ik afgelopen half jaar bewust gevoeld. Maar ook de enorme frustratie dat ik mijzelf niet productief (ofwel creatief) voelde. Vorig jaar (dd. feb ’18) ben ik bewust uit het onderwijs gestapt, na 11 jaar lang lesgeven was ik toe aan iets anders. In het begin had ik heel veel energie en voelde ik mijzelf goed, daarna werd ik ongelofelijk moe. Ik heb van alles uitgeprobeerd om te onderzoeken wat ik wilde en waar ik mijn kwaliteiten kwijt kon. Ik heb een poging gewaagd om een art based learning spel te ontwerpen, verschillende meet-ups georganiseerd voor young professionals, ik heb zelfs geprobeerd een boek te schrijven.., verschillende trainingen voor docenten ontworpen, een conferentie georganiseerd, een masterclass KAOS Pilot gedaan, bij School of Life geweest, en heel veel koffie gedronken met mensen (en wijn met vriendinnen). Op een gegeven moment zat ik in de fase: ‘het is goed zo’, dus niet forceren dat er van alles moest.

Het is dus precies een jaar geleden dat ik de blog Ben jij bereid om te transformeren? heb geschreven. Ik schreef dat ik toen in een transformatieproces zat en dat ik mijzelf daarvan bewust was. Nu ben ik een jaar ouder (en wijzer 🙂 ) heb ik het boek The Artist’s Way uit en heb ik mijn inspiratie gevonden!

Kracht

Het boek zet je aan het denken en ik heb verschillende opdrachten uitgevoerd. Elke ochtend ben ik drie maanden lang de zogenaamde ochtendpagina’s gaan schrijven. Dat vond ik zo moeilijk, met mijn slaperige hoofd 3 bladzijden vol schrijven wat er in je hoofd zit. Het is een soort van meditatie. Na drie maanden ga je reflecteren op wat je hebt geschreven (niet oordelen). Het viel mij op dat ik klaagde over dat ik inspiratie miste en dat ik het werkende leven saai vond, dat ik sporten uitstelde, dat ik gezonder wilde leven en meer tijd voor mijzelf wilde. Dat ik vernieuwing mis in mijn werk. Dat ik netjes ben en gedisciplineerd, dat ik slapen belangrijk vind en dat ik meer inspirerende mensen wil ontmoeten. Door te reflecteren en hierover na te denken, kreeg ik nieuwe inspiratie en ideeën om ermee aan de slag te gaan.

Per hoofdstuk heb je een checklist en een aantal opdrachten. Ik heb alleen de opdrachten gedaan, waarvan ik wist dat ze mij raakten en dat ik er iets mee wilde doen. Het meest zinvolle (en leuke) vond ik de lijstjes maken: Wat doe ik graag? Welke 5 denkbeeldige levens heb jij? Noem 10 kleine veranderingen. Ik wens…en dan 30 dingen opschrijven. Hoe voed ik mijzelf? etc. Door het doen van de opdrachten kreeg ik meer focus: wat wil ik nu eigenlijk? wat zijn mijn dromen? waar vind ik mijn inspiratie?

Kunstenaarafspraakjes

Julia geeft in haar boek ook de opdracht om kunstenaarafspraakjes te maken met jezelf. De ochtendpagina’s en de kunstenaarsafspraakjes zijn instrumenten die je inzet. Met de ochtendpagina’s zend je uit – je stelt jezelf en het universum in kennis van je dromen, je terleurstellingen en je hoop. met het kunstenaarsafspraakje ontvang je – je opent jezelf voor inzicht, inspiratie en leiding. (aldus Julia). Het ontvangen vond ik heel mooi. Ik ben elke week iets met mijzelf gaan doen, van koffie drinken ergens met een krant, naar het Rijksmuseum, gaan fietsen en wandelen. Door ruimte te nemen voor mijzelf en mijn omgeving, kreeg ik nieuwe inzichten en inspiratie.

The Artist’s Way – contract

Na het lezen van het boek concludeer ik dat ik een herstellend creatief persoon ben. Ter bevordering van mijn groei in creativiteit en inspiratie ga door met het schrijven van de ochtendpagina’s en blijf ik kunstenaarsafspraakjes met mijzelf houden. Een ander idee is om mijn creativiteit meer vast te leggen op mijn site in de uitwerking van werkvormen en case studies. Ik ga ontmoetingen organiseren met inspirerende mensen om te praten over o.a. creativiteit, ondernemerschap, e.d.

Dus… voel jij je aangesproken? Let me know! 😉

Katja

 

%d bloggers liken dit: